บันทึกการเรียนรู้ครั้งที่ 1

บันทึกการเรียนรู้ครั้งที่ 1

การให้การศึกษาผู้ปกครองเด็กปฐมวัย
Parent Education For Early Childhood

วันพุธที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2560

เวลา 11.30 - 14.30 น.

เนื้อหาที่เรียน

บทที่1

ความหมายของผู้ปกครอง

ผู้ปกครอง หมายถึง ผู้ที่เป็นบิดา มารดา หรือบุคคลอื่นที่ให้การอบรมเลี้ยงดูให้การศึกษาแก่เด็กที่อยู่ในการดูแล ดังนั้นในการกล่าวถึงผู้ปกครองจึงมีความหมายรวมถึงบุคคลที่เป็นพ่อและแม่ด้วย

ความสำคัญของผู้ปกครอง

Lee Center and Marlene Center,1992 ได้กล่าวไว้ว่า ผู้ปกครองเป็นผู้ที่มีความสำคัญที่สุดต่อชีวิตของเด็ก ความรักและความอบอุ่นจากผู้ปกครองเป็นความต้องการของเด็กทุกคน ผู้ปกครองจึงเป็นบุคคลสำคัญที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตและการเรียนรู้ของเด็ก 

Pestalozzi ได้กล่าวถึง ความสำคัญของพ่อแม่ ผู้ปกครองว่า ความรักของพ่อแม่เป็นพลังสำคัญในการเจริญเติบโตของเด็ก ความรักที่ประกอบด้วยเหตุผลและความมุ่งมั่นที่จะปลูกฝังสิ่งที่ดีงามให้แก่เด็กเป็นบรรยากาศที่ส่งเสริมการเรียนรู้อย่างแท้จริง

ฉันทนา ภาคบงกช (2531) กล่าวว่า ผู้ปกครองเป็นบุคคลที่สำคัญในการอบรมเลี้ยงดูเด็ก เพราะเป็นผู้ใกล้ชิดกับเด็กมากที่สุดสามารถที่จะตองสนองความต้องการพื้นฐานของเด็ก ได้แก่ ความต้องการในการดำรงชีวิต ความต้องการความรักความอบอุ่น นอกจากนี้เด็กยังได้อิทธิพลจากสภาพแวดล้อมภายในครอบครัว เด็กจะมีพัฒนาการทางบุคลิกภาพอย่างไร ย่อมขึ้นอยู่กับการอบรมเลี้ยงดูจากบ้านเป็นสำคัญ คุณภาพของเด็กมีผลมาจากการอบรมเลี้ยงดูของผู้ปกครองเป็นอย่างมาก

บทบาทและหน้าที่ของผู้ปกครอง

ภารกิจของพ่อแม่ ผู้ปกครอง คือ การอบรมเลี้ยงดูและพัฒนาเด็กที่ครอบคลุมพัฒนาการทั้งทางด้านร่างกาย อารมณ์-จิตใจ สังคมและสติปัญญา บทบาทของพ่อแม่ในการเลี้ยงดูเด็กมี 3 ประการ คือ 

1. เป็นผู้ให้การเลี้ยงดูเพื่อสร้างเสริมสุขภาพกายและใจที่ดีให้กับเด็ก 

2. เป็นผู้ให้การศึกษาเบื้องต้น 

3. เป็นผู้ส่งเสริมพัฒนาการทางร่างกาย อารมณ์-จิตใจ สังคมและสติปัญญา

บทบาทและหน้าที่ด้านการส่งเสริมพัฒนาการและการเรียนรู้

การศึกษา ทำความเข้าใจและแสวงหาประสบการณ์ว่าเด็กในแต่ละวันมีพัฒนาการและการเรียนรู้อย่างไร พ่อแม่ ผู้ปกครอง สามารถส่งเสริมพัฒนาการและการเรียนรู้ให้ลูกได้อย่างถูกวิธี ดังนี้ 

1. ช่วยจัดกิจกรรมที่สอดคล้องกับกิจกรรมที่โรงเรียน 

2. ส่งเสริมให้เด็กได้รับประสบการณ์ตรงให้มาก 

3. สนทนาให้ความเป็นกันเองกับเด็ก ป้อนคำถามให้เด็กได้คิดหาคำตอบ 

4. ชมเชยเมื่อเด็กทำความดี ทำได้ถูกต้อง ในขณะที่ทำผิดก็ต้องชี้แจงให้เด็กเข้าใจให้ถูกต้องก่อนที่เด็กจะจำวิธีการผิดๆ ไปใช้ 

5. ให้เด็กมีส่วนร่วมรับผิดชอบ ช่วยเหลืองานในบ้านที่เหมาะสมกับวัย
6. ให้อิสระแก่เด็กบ้างในบางโอกาส
7. สนับสนุนส่งเสริมให้เกิดปัญญา
8. คอยติดตามการปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ ของเด็ก โดยไม่เข้มงวดกวดขันจนเกินไป
9. ติดต่อกับครูของเด็กเพื่อรับทราบปัญหาและให้ความร่วมมือในการแก้ไขปัญหาก่อนที่จะสายเกินแก้

บทบาทและหน้าที่ในการส่งเสริมการศึกษา

การศึกษาเป็นปัจจัยสำคัญของการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ มนุษย์กับการศึกษาเป็นสิ่งที่อยู่คู่กันตลอดชีวิต พ่อแม่ ผู้ปกครองถือเป็นบุคคลแรกที่ทำหน้าที่ในการส่งเสริมการศึกษาเพื่อพัฒนาศักยภาพให้แก่เด็กในแนวทางที่เหมาะสมและช่วยส่งเสริมการศึกษาให้แก่เด็กดังนี้

1. ความอุทิศตน ในการมีเวลาให้กับลูกอย่างเต็มที่
2. มีจุดมุ่งหมายสูงส่งเพื่อลูก
3. ช่างสังเกตถี่ถ้วน
4. ใช้สามัญสำนึกในการเลี้ยงลูก

5. ปลูกฝังวินัย ความเป็นไทย

สรุปบทบาทหน้าที่ของผู้ปกครอง 10 ประการ

1. ให้ความรักและสายสัมพันธ์ในครอบครัว 

2. ให้ความเอาใจใส่และเอื้ออาทรต่อลูก 

3. ทำตนให้เป็นแบบที่ดีแก่ลูก 

4. ให้ประสบการณ์การเรียนรู้ในสังคมเกี่ยวกับการปฏิบัติตน 

5. ส่งเสริมพัฒนาการและการเรียนรู้ให้เป็นไปตามวัย 

6. ให้หลักธรรมในการพัฒนาเด็กด้วยหลักไตรสิกขา (ศีล สมาธิ ปัญญา) 

7. ส่งเสริมพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ โดยผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย 

8. ศึกษาการเจริญเติบโตของเด็ก 

9. เอาใจใส่ดูแลสุขภาพ 

10. สนับสนุนเตรียมความพร้อมก่อนสู่สังคม

คำถามท้ายบท

1. ในสังคมปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว นักศึกษาคิดว่าบทบาทและหน้าที่ของผู้ปกครองที่มีต่อเด็กปฐมวัยมีอย่างไรบ้าง จงอธิบาย
ตอบ  เนื่องจากเป็นยุคที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วมีอินเตอร์เน็ตที่สามารถเข้าแหล่งเรียนรู้หรือแหล่งบันเทิงได้อย่างรวดเร็วและกว้างขวางดังนั้นผู้ปกครองจึงจำเป็นอย่างที่จะต้องดูแลเอาใจใส่บุตรหลานอย่างใกล้ชิดและคอยส่งเสริมด้านที่ดีแก่เด็ก

2. จงอธิบายวิธี แนวทางที่ผู้ปกครองสามารถใช้ในการส่งเสริมพัฒนาการทางร่างกาย อารมณ์-จิตใจ สังคมและสติปัญญาให้แก่เด็กปฐมวัย

ตอบ นอกจากความรักและการดูแลเอาใจใส่แล้วผู้ปกครองสามารถส่งเสริมพัฒนาการเด็กได้โดยการจัดกิจกรรมหรือทำกิจกรรมร่วมกันบ่อย  เช่น  การประดิษฐ์ของเล่นจากวัสดุเหลือใช้  หรือการทำอาหารร่วมกัน

3. การฝึกให้เด็กเป็นคนดี คนขยันและฉลาด ผู้ปกครองควรปฏิบัติอย่างไร

ตอบ  ผู้ปกครองควรปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างโดยอาจเริ่มจากนิสัยง่ายๆที่เป็นรูปธรรมเด็กเห็นแล้วซึมซับเข้าใจได้ง่าย

4. ปัญหาที่เป็นอุปสรรค์ของผู้ปกครองที่มีผลกระทบต่อเด็กปฐมวัย คือปัญหาที่เกี่ยวกับเรื่องใด จงอธิบาย

ตอบ  ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพัฒนาการในแต่ละช่วงวัยของเด็กเพราะถ้าหากผู้ปกครองขาดความรู้ความเข้าใจก็จะทำให้ส่งเสริมพัฒนาการได้ไม่ถูกต้อง